مقدمه

امروزه در صنعت، محافظت از فلزات در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده از فلزات به‌ویژه فولاد و آهن در ساخت‌وساز، خودرو، زیرساخت‌های انرژی و بسیاری از صنایع دیگر بسیار رایج است، اما این فلزات در معرض زنگ‌زدگی و خوردگی قرار دارند که می‌تواند به کاهش عمر مفید و افزایش هزینه‌های نگهداری منجر شود. یکی از موثرترین روش‌های محافظت از فلزات، استفاده از فرآیندهای گالوانیزه و گالوانیزه گرم است. این متن به بررسی جامع این فرآیندها، مزایا، مراحل انجام و کاربردهای آن‌ها در صنایع مختلف می‌پردازد.

گالوانیزه کردن یا گالوانیزاسیون چیست؟

گالوانیزاسیون یا گالوانیزه کردن به فرآیند پوشش‌دهی یک لایه نازک از فلز روی بر روی سطح فلزات گفته می‌شود. این پوشش نازک اما مقاوم، فلز را در برابر عوامل محیطی، به‌ویژه رطوبت و اکسیژن، که عامل اصلی زنگ‌زدگی و خوردگی هستند، محافظت می‌کند. روش‌های مختلفی برای انجام گالوانیزه وجود دارد، اما به‌طور کلی می‌توان آن‌ها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد.

گالوانیزسیون گرم

گالوانیزاسیون گرم یکی از رایج‌ترین و موثرترین روش‌های پوشش‌دهی فلزات با روی است. در این فرآیند، فلز پایه (مانند فولاد) در یک حمام مذاب از روی غوطه‌ور می‌شود. دمای این حمام معمولاً حدود ۴۵۰ درجه سانتی‌گراد است. این حرارت باعث می‌شود که فلز پایه و روی به‌طور شیمیایی با یکدیگر واکنش داده و لایه‌ای مقاوم و ضخیم از آلیاژ روی-آهن تشکیل شود. این لایه نه تنها فلز پایه را در برابر خوردگی محافظت می‌کند، بلکه در صورت آسیب دیدن سطح نیز خاصیت خودترمیمی دارد.

مراحل گالوانیزه گرم

1. آماده‌سازی سطح
2. غوطه‌وری در حمام روی مذاب
3. خنک‌سازی و بازرسی

مزایای گالوانیزه گرم

• مقاومت بالا در برابر خوردگی: یکی از بزرگترین مزایای گالوانیزه گرم، مقاومت بالای آن در برابر خوردگی است. لایه ضخیم روی به‌طور موثری فلز را در برابر عوامل خورنده مانند آب و هوای مرطوب، نمک‌ها و مواد شیمیایی محافظت می‌کند.
• طول عمر بالا: محصولات گالوانیزه گرم به‌دلیل مقاومت بالای خود در برابر خوردگی، دارای طول عمر بالایی هستند. در شرایط عادی، عمر مفید این محصولات می‌تواند به بیش از ۵۰ سال برسد.
• خاصیت خودترمیمی: اگر سطح فلز گالوانیزه‌شده آسیب ببیند، روی موجود در پوشش به‌طور خودکار با اکسیژن واکنش داده و یک لایه محافظ جدید ایجاد می‌کند که از گسترش خوردگی جلوگیری می‌کند.
• مقرون‌به‌صرفه بودن در بلندمدت: گرچه هزینه اولیه گالوانیزه گرم ممکن است نسبت به گالوانیزه سرد بیشتر باشد، اما به‌دلیل طول عمر بالاتر و نیاز کمتر به تعمیرات و نگهداری، در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر است.

کاربردهای گالوانیزه و گالوانیزه گرم

گالوانیزه و به‌ویژه گالوانیزه گرم، در بسیاری از صنایع کاربردهای گسترده‌ای دارند. برخی از مهم‌ترین این کاربردها عبارت‌اند از:

1. صنعت ساخت‌وساز: در ساخت‌وساز، از فولاد و آهن گالوانیزه برای تولید قطعات مختلفی مانند تیرآهن، نرده‌ها، پله‌ها و سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.
2. خودروسازی: در صنعت خودروسازی، بسیاری از قطعات فلزی خودروها مانند شاسی و قطعات بدنه با استفاده از فرآیند گالوانیزه محافظت می‌شوند. 
3. لوله‌کشی و تاسیسات: لوله‌های گالوانیزه به‌ویژه لوله‌های گالوانیزه گرم، در سیستم‌های آب‌رسانی، گازرسانی و تاسیسات صنعتی به‌طور گسترده استفاده می‌شوند. این لوله‌ها به‌دلیل مقاومت بالای خود در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی، برای استفاده در محیط‌های مرطوب و دارای مواد خورنده مناسب هستند.
4. برق و الکترونیک: در صنعت برق و الکترونیک، از گالوانیزه برای محافظت از کابل‌های برق، کانال‌های کابل‌کشی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شود.
5. صنایع دریایی: محصولات گالوانیزه گرم به‌دلیل مقاومت بالای خود در برابر آب شور و شرایط خورنده دریایی، در صنایع دریایی مانند کشتی‌سازی و سازه‌های ساحلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
6. صنایع کشاورزی: در صنایع کشاورزی نیز از تجهیزات و سازه‌های گالوانیزه برای ساخت گلخانه‌ها، سیلوها و مخازن استفاده می‌شود. 

گریتینگ گالوانیزه: مطالعه موردی کاربردهای گالوانیزه

گریتینگ چیست؟

گریتینگ یک ساختار شبکه‌ای است که از نوارهای موازی فلزی یا پلاستیکی ساخته می‌شود. این نوارها به‌صورت افقی و عمودی با هم ترکیب شده و یک سطح مشبک را تشکیل می‌دهند. هدف اصلی گریتینگ فراهم کردن یک سطح مقاوم و سبک با توانایی تحمل بارهای مختلف است، در حالی که اجازه می‌دهد نور، هوا، آب و دیگر مواد از میان آن عبور کنند. گریتینگ‌ها در ابعاد و اشکال مختلف تولید می‌شوند و بر اساس نوع کاربرد می‌توانند از جنس‌های گوناگونی مانند فولاد، آلومینیوم، استیل ضدزنگ و پلاستیک ساخته شوند.

انواع گریتینگ

گریتینگ‌ها بر اساس مواد سازنده، روش تولید و نوع استفاده به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

• • گریتینگ فلزی
  • گریتینگ کامپوزیتی
  • گریتینگ پلاستیکی

روش‌های تولید گریتینگ

تولید گریتینگ با استفاده از روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هر یک از این روش‌ها برای کاربردهای خاصی مناسب هستند:

۱٫گریتینگ دستی یا دست ساز

در روش گریتینگ دستی، نخست روی تسمه‌های باربری شیار و سوراخ هایی ایجاد می کنیم. اینکار برای اتصال نگهدارنده‌ها به تسمه‌ها انجام میشود. پس از استقرار نگهدارنده‌ها در شیارهای ایجاد شده، تسمه یا نیم تسمه‌های رابط داخل آن قرار می‌گیرد و با جوش CO2 به هم متصل می‌شوند. در گریتینگ دستی، تمام مراحل ساخت گریتینگ به صورت دستی انجام می‌شود.

۲٫ گریتینگ ماشینی یا الکتروفورج

الکتروفورج یعنی جوشکاری قطعات فلزی به وسیله جریان برق. الکترو یعنی همان جریان برق و فورج (Forge) یعنی شکل دادن قطعات با گرم کردن و اعمال فشار و چکش کاری. الکتروفورج یک روش کاملاً پیشرفته مکانیکی و جدیدترین تکنولوژی تولید گریتینگ است. 

گریتینگ گالوانیزه چیست؟

گریتینگ گالوانیزه به نوعی از گریتینگ‌ها اطلاق می‌شود که در فرآیند تولید خود تحت پوشش گالوانیزه قرار می‌گیرد. گالوانیزه کردن فرآیندی است که در آن فولاد یا آلومینیوم با لایه‌ای از روی پوشش داده می‌شود. این پوشش، مقاومت بالایی در برابر خوردگی ایجاد کرده و طول عمر گریتینگ را در شرایط محیطی سخت، مانند رطوبت بالا، مواد شیمیایی و تغییرات دمایی شدید، به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.

گریتینگ گالوانیزه معمولاً در صنایعی که به سطح مقاوم و پایدار نیاز دارند، استفاده می‌شود. علاوه بر آن، این نوع گریتینگ به دلیل ویژگی‌های خاص خود، محبوبیت زیادی در پروژه‌های زیرساختی دارد.

از آنجایی که این گریتینگ‌ها عمر طولانی و هزینه‌های نگهداری پایین‌تری نسبت به دیگر انواع گریتینگ‌ها دارند، به‌ویژه در پروژه‌هایی که به ایمنی، مقاومت در برابر عوامل محیطی و کاهش هزینه‌ها نیاز دارند، انتخابی ایده‌آل محسوب می‌شوند. در نهایت، انتخاب گریتینگ گالوانیزه مناسب باید با توجه به نیازهای خاص پروژه و شرایط محیطی انجام گیرد تا از بهترین عملکرد و طول عمر استفاده شود.

نتیجه‌گیری

گالوانیزه و گالوانیزه گرم به‌عنوان دو روش موثر در محافظت از فلزات در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، از اهمیت ویژه‌ای در صنایع مختلف برخوردارند. گالوانیزه سرد به‌دلیل هزینه کمتر و دقت بالا در برخی کاربردها مناسب است، اما گالوانیزه گرم با ایجاد یک لایه ضخیم و مقاوم، طول عمر فلزات را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد. با توجه به مزایا و کاربردهای گسترده این فرآیندها، استفاده از محصولات گالوانیزه به‌ویژه در شرایط محیطی سخت و در صنایعی که نیاز به دوام و مقاومت بالا دارند، به‌طور روزافزون در حال گسترش است. در نهایت، انتخاب بین گالوانیزه سرد و گرم بستگی به نیازهای خاص پروژه، شرایط محیطی و بودجه موجود دارد، اما در هر دو صورت، این فرآیندها به‌عنوان راه‌حلی کارآمد و اقتصادی برای محافظت از فلزات در برابر خوردگی مطرح هستند. شرکت گالوانیزه زنده رود یکی از بزرگترین کارخانجات گالوانیزه اصفهان به شمار می رود که خدمات گالوانیزه گرم را در بالاترین کیفیت ارائه می دهد. همچنین این شرکت یکی از بزرگترین مجموعه های تولید گریتینگ اصفهان ، گریتینگ فلزی و گریتینگ گالوانیزه می باشد.